Znaczne zmiany na rynku produktów rolnych

W analizowanym okresie ciekawa jest również dynamika cen w rozkładzie regionalnym. W województwach południowych pszenica konsumpcyjna podrożała aż o 53 zł/t. Jednocześnie w województwach północnych i zachodnich cena wzrosła o 22 zł/t, a w województwach centralnych i wschodnich jedynie o 11 zł/t.

W gospodarstwach więcej kukurydzy

W ciągu trzech ostatnich lat spadła liczba gospodarstw uprawiających zboża podstawowe, wzrosła zaś gospodarstw nastawionych na produkcję kukurydzy. Według opublikowanego 30 listopada br. przez GUS raportu „Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2016 r.” w latach 2013-2016 liczba gospodarstw uprawiających zboża zmniejszyła się o 50,3 tys. (4,5 proc.) do 1 064,9 tys. Stanowiły one ponad 89 proc. ogółu gospodarstw rolnych, które zajmowały się uprawą ziemiopłodów. Warto dodać, że więcej, bo o 2,8 tys., jest gospodarstw o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 50 ha — ich liczba sięgnęła 31,1 tys. Jednocześnie wzrosła — choć jedynie nieznacznie — średnia powierzchnia zasiewów zbóż ogółem w 1 gospodarstwie zbożowym — z 6,71 ha w 2013 r. do 6,95 ha w 2016 r. W przypadku gospodarstw największych (powyżej 50 ha) średnia powierzchnia wyniosła do 76,4 ha.

Z kolei liczba gospodarstw uprawiających kukurydzę na ziarno wzrosła o 6 tys. (6,5 proc.) do 98,9 tys. Jeszcze większe zmiany nastąpiły w odniesieniu do kukurydzy na zielonkę. W związku z rozwojem towarowej produkcji mleka w Polsce w 2016 r. mieliśmy 137,5 tys. gospodarstw zajmujących się tą uprawą, czyli o 8,9 tys. (prawie 7 proc.) więcej niż w 2013 r.

Korzystnie w zbożach konsumpcyjnych

Według notowań Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi ceny skupu zbóż w listopadzie 2017 roku odnotowały wyraźny, chociaż niezbyt wysoki, wzrost wartości. Ceny pszenicy konsumpcyjnej w skupie na koniec listopada kształtowały się na poziomie 684,33 zł/t, co oznacza wzrost w ciągu miesiąca o 2,39 proc, a w odniesieniu do roku poprzedniego o 3,43 proc. Ceny żyta konsumpcyjnego również w listopadzie podlegały niewielkim wzrostom. Na koniec miesiąca cena tego zboża osiągnęła poziom 577,32 zł/t. Oznacza to w zestawieniu miesiąc do miesiąca wzrost o 2,98 proc., także w porównaniu do cen odnotowywanych pod koniec listopada 2016 roku ceny są wyższe o 7,70 proc.

Obniżki w skupie zbóż paszowych

W przeciwieństwie do zbóż konsumpcyjnych w zbożach paszowych odnotowano spadki cen — owsa i pszenżyta. Jedynie w skupie jęczmienia paszowego w porównaniu do notowań z końca października ceny wzrosły.

Po rekordowych spadkach średniej ceny skupu kukurydzy paszowej w październiku br., w listopadzie odnotowano spadek jedynie o 0,40 proc., co oznacza zejście z poziomu 618,27 do 615,78 zł/t. Jest to jednak cena wyższa o 3,02 proc. od notowanej w analogicznym okresie roku ubiegłego.

W przypadku pszenżyta miesięczny spadek cen w skupie wyniósł 2,98 proc. To obniżenie ceny z 594,76 do 577,01 zł/t. W porównaniu do notowań z listopada 2016 roku jest to cena wyższa o 0,10 proc.

Jedynie w przypadku jęczmienia paszowego ceny skupu podlegały w listopadzie wzrostom wartości. Wzrosły z poziomu 628,47 do 655,61 zł/t (wzrost o 4,32 proc.), jest to również cena wyższa o rekordowe 16,66 proc. od notowanej w analogicznym okresie roku ubiegłego.

Ceny rzepaku wciąż w sferze wzrostów

Według opublikowanego przez GUS raportu, pomiędzy 2013 a 2016 r. liczba gospodarstw uprawiających rzepak zwiększyła się o 1,4 tys. (1,6 proc.) do 89,9 tys. Spadła natomiast powierzchnia jego uprawy. Dane Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wskazują, że w okresie pierwszych pięciu miesięcy bieżącego sezonu 2017/18 (tj. lipiec-listopad 2017) przeciętna cena skupu rzepaku netto płacona dostawcom (w ramach zawartych kontraktów i poza nimi) wyniosła 1 591 zł/t. Jest to cena o ponad 5 proc. niższa (o 84 zł/t) w stosunku do analogicznego okresu w poprzednim sezonie. Z drugiej strony, w porównaniu do tych samych miesięcy sezonu 2015/16 obecne stawki są o prawie 2 proc. wyższe, zaś wobec sezonu 2014/15, gdy ceny były wyjątkowo niskie, są wyższe aż o 17 proc.

Dodajmy, że od początku bieżącego sezonu ceny rzepaku wykazują lekkie tendencje wzrostowe, ale skala podwyżek jest mniejsza niż rok temu. W III kwartale br. — tj. w okresie gdy miała miejsce kumulacja skupu rzepaku — za surowiec płacono przeciętnie 1 581 zł/t netto. W listopadzie cena kształtowała się na poziomie 1 649,00 zł/t, czyli była o 2 proc. wyższa (o 35 zł/t). Jednak od ubiegłego roku w analogicznym okresie rzepak staniał o 167 zł/t. Tym samym zwiększyła się różnica tegorocznych cen względem notowanych w 2016 r. W listopadzie w skupie rzepak był więc przeciętnie o 9,20 proc. tańszy niż rok temu.

Ceny skupu wieprzowiny i indyków w dół

Po trwającym od maja 2017 roku okresie wahań w cenach żywca wieprzowego, cztery tygodnie listopada przyniosły dalszy, minimalny spadek notowań w skupie. Efektem jest powrót do stanu z jakim mieliśmy do czynienia w połowie lipca bieżącego roku. Ceny na mięso wieprzowe spadły z poziomu 4,67 do 4,63 zł/kg wagi żywej. Odnotowany spadek jest więc minimalny i kształtuje się na poziomie 0,71 proc. w skali miesiąca. Jednakże w porównaniu do cen z listopada 2016 roku (5,08 zł/kg wagi żywej), to cena o 8,77 proc niższa.

Notowane w skupie żywca wołowego ceny utrzymywały względnie stały wzrost w porównaniu do cen z października 2017 roku. W listopadzie cena wołowiny w skupie wzrosła do poziomu 6,75 zł/kg wagi żywej, co w porównaniu z końcem października oznacza wzrost o ponowne 1,99 proc. (6,62 zł/kg wagi żywej). W skali roku cena za żywiec wołowy również wzrosła o 6,30 proc.

Listopad w obrocie mięsem drobiowym charakteryzował się podobnym układem cen jak październik 2017 roku. Efektem jest ponowny spadek cen skupu żywca indyczego oraz niewielki wzrost cen skupu żywca drobiowego brojlerów. Ceny żywca brojlerów wzrosły o 0,01 zł, z poziomu 3,40 do 3,41 zł/kg wagi żywej (o 0,29 proc.). Jest to cena wartościowo dużo wyższa w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku. Różnica wyrażona w procentach wynosi 11,51 proc.

Cena skupu mięsa indyczego na koniec listopada ponownie uległa obniżeniu z 5 do 4,90 zł/kg wagi żywej, co oznacza spadek wynoszący 1,83 proc. W porównaniu do cen notowanych w analogicznym okresie poprzedniego roku omawiana cena jest jednak o 1,37 proc. wyższa.

Umocnienie cen w obrocie jajami spożywczymi

W listopadzie kontynuowana była tendencja, która utrzymuje się na rynku obrotu jajami spożywczymi od sierpnia tego roku. Zapoczątkowany wtedy gwałtowny wzrost cen co prawda w listopadzie przyhamował, ale w dalszym ciągu ceny idą do góry. We wszystkich kategoriach wielkości odnotowano duże wzrosty, największy z nich w klasie „M”.

W pozostałych klasach odnotowano również wzrosty, te jednak kształtowały się znacznie niżej. Średnia cena w notowaniach wynosiła 55,10 zł/100 sztuk, co oznacza dalszy wzrost o 2,32 proc. w skali miesiąca. Także w porównaniu do ubiegłego roku uzyskiwane średnie ceny są wyższe o rekordową wartość — 49,32 proc.

Bez zmian w artykułach mleczarskich

W listopadzie ceny produktów mleczarskich w Polsce w dalszym ciągu obniżały się względem notowań z października br. W 2016 r. chowem i hodowlą krów w Polsce zajmowało się 267 tys. gospodarstw, czyli o 89,6 tys. (25 proc.) mniej niż w 2013 r.

Najbardziej spadła liczba gospodarstw utrzymujących 1 lub 2 krowy — o 39 proc. W ujęciu regionalnym najgłębszy spadek wystąpił w woj. podkarpackim (o 35 proc.) i w woj. lubelskim (o 32 proc.), a najmniejszy w woj. warmińsko-mazurskim (o 10 proc.) i w woj. podlaskim (o 15 proc.).

Według notowań ZSRIR MRiRW — masło w blokach na koniec listopada w sprzedaży kosztowało 22,05 zł/kg, co w porównaniu do ceny 21,97 zł/kg z końca października oznacza wzrost o 0,36 proc. Jest to jedyny przypadek wzrostu wśród produktów mleczarskich w minionym miesiącu. W obrocie pozostałych artykułów ceny ulegały dalszej obniżce. Ceny masa konfekcjonowanego zmniejszyły się z 24,24 do 23,80 zł/kg — to spadek o 1,81 proc. W odniesieniu do analogiczego okresu sprzed roku przedstawiane wartości są wyższe — masła w blokach o 15,77 proc., a masła konfekcjonowanego o 20,14 proc.

Za kg pełnego mleka w proszku na koniec listopada oferowano 12,20 zł, a więc o 8,13 proc. mniej niż w październiku. Jest to także cena o 4,53 proc. wyższa od uzyskiwanej za ten produkt w analogicznym okresie sprzed roku. Za odtłuszczone mleko w proszku płacono na koniec listopada 6,41 zł/kg, a więc o 3,91 proc. mniej niż przed miesiącem. W porównaniu do końca listopada 2016 roku jest to cena niższa o 23,97 proc.

Artykuł ukazał się w miesięczniku "Rolnicze ABC" nr 12 (327) grudzień 2017