Gazociąg Polska – Litwa raport z realizacji inwestycji oraz ważne informacje dla właścicieli gruntów i rolników

Z perspektywy województwa podlaskiego i wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego budowa polsko-litewskiego interkonektora gazowego to szansa na gazyfikację tego regionu i podniesienie jakości życia mieszkańców. Przypomnę, że obecnie obszar województwa podlaskiego jest zaledwie zgazyfikowany w ok. 30 proc. – mówi Iwona Dominiak.

Polska część gazociągu Polska – Litwa o długości ok. 343 km została podzielona na dwa odcinki – północny i południowy. 185-kilometrowy odcinek północny jest zlokalizowany na terenie dwóch województw: podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Przebiega przez 5 powiatów, 16 gmin oraz łącznie przez 2 200 działek.

Inwestycja posiada wszystkie decyzje formalno-prawne wraz z ostatecznymi decyzjami lokalizacyjnymi oraz pozwoleniami na budowę. Obecnie trwają prace ziemne oraz spawanie, montaż i układanie rur w wykopie. Na niektórych odcinkach zdejmowana jest warstwa humusu i wykonawca rozwozi rury wzdłuż wytyczonej trasy gazociągu. Planujemy zakończyć pracę w takim terminie, aby w roku 2022 roku popłynął gaz.

Inwestycja przechodzi przez kilka tysięcy działek i setki gmin. Komunikacja dla mieszkańców w gminach na terenie inwestycji ruszyła z dużym wyprzedzeniem już w 2015 r. Od tego momentu do stycznia 2021 roku prowadziliśmy dialog i informowaliśmy na bieżąco mieszkańców oraz władze samorządowe o realizacji kolejnych faz projektu. W trakcie kolejnych wizyt na miejscu wielokrotnie wyjaśnialiśmy wątpliwości właścicieli odnośnie trasy gazociągu i tłumaczyliśmy sposób realizacji inwestycji, jednocześnie wsłuchując się w głos lokalnych społeczności. Proces uzyskiwania decyzji środowiskowej i lokalizacyjnej odbywał się z udziałem władz każdej z gmin na trasie, które opiniowały przebieg gazociągu. Decyzję o pozwoleniu na budowę wydał właściwy miejscowo wojewoda w 2018 roku, o czym informowano listownie właścicieli działek. Zatem był to proces długotrwały, podczas którego wszystkie organy wydające decyzje administracyjne musiały wyważyć wiele argumentów i ostatecznie zgodziły się na realizację, działając na podstawie obowiązującego prawa. Inwestor razem z wykonawcą prac wysłali również powiadomienia do każdego właściciela gruntu przed rozpoczęciem prac budowlanych. Obecnie inwestor posiada już dostęp do 100 proc. działek na trasie tej inwestycji. Informacje o sposobie realizacji inwestycji i procesie wypłaty odszkodowań były przekazywane wielokrotnie podczas spotkań oraz w formie ulotek informacyjnych do właścicieli i urzędów gmin.

Przy każdych działaniach spółki, związanych z bezpośrednim kontaktem z właścicielami nieruchomości najważniejsze jest dla nas uzyskanie porozumienia. Dlatego mimo, że mamy tytuł prawny do dysponowania na cele budowlane określoną w dokumentacji częścią nieruchomości i moglibyśmy zaczynać prace – zawsze prowadzimy dialog z właścicielem. Dokładamy wszelkich starań do polubownego rozwiązania kwestii spornych. GAZ-SYSTEM przestrzega prawa i szanuje mieszkańców terenów, na których prowadzi inwestycje. Obecnie podczas prowadzenia prac budowlanych działa infolinia dedykowana tylko tej inwestycji, gdzie można zgłaszać wszelkie nieprawidłowości lub zadać pytania o interesujące mieszkańców sprawy. Na miejscu działają służby nadzoru inwestorskiego, które kontrolują wykonawcę w imieniu inwestora czyli GAZ-SYSTEM.

Po wydaniu decyzji administracyjnej przez wojewodę GAZ-SYSTEM otrzymał prawo do wejścia na teren poszczególnych nieruchomości wyłącznie w celu budowy gazociągu. Nigdy spółka nie stanie się właścicielem gruntu, w którym zostanie umieszczony gazociąg. Zgodnie z prawem w księdze wieczystej nieruchomości zostanie jedynie dokonany wpis o istniejącym gazociągu i jego strefie kontrolowanej. GAZ-SYSTEM nie będzie zatem ani właścicielem, ani współwłaścicielem nieruchomości, na których zlokalizowany będzie gazociąg, a właściciele nie utracą swego prawa własności.

- Tą kwestię mamy zatem wyjaśnioną. Jednak za czas i zajęcie terenu, czy ewentualne zmiany terenu właściciel powinien dostać rekompensatę lub zadośćuczynienie finansowe. Zatem czy przewidziane są odszkodowania?

Oczywiście. Kluczowym aspektem dla właścicieli nieruchomości są rekompensaty z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości oraz za ewentualne szkody powstałe na jej terenie w wyniku realizacji inwestycji. Wykonawca robót budowlanych, przed przystąpieniem do prac na danej nieruchomości, sporządza wspomniany protokół wejściowy. Zawiera on informacje o znajdujących się na działce uprawach, drzewach, krzewach oraz innych elementach zagospodarowania. Po zakończeniu budowy sporządzony zostanie tzw. protokół końcowy, określający stan nieruchomości po przeprowadzeniu wszystkich robót.
GAZ-SYSTEM, po zakończeniu budowy, przekaże wojewodom: podlaskiemu i warmińsko-mazurskiemu protokoły z opisu nieruchomości wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania odszkodowawczego. Wysokość odszkodowania zostanie ustalona przez wojewodę na podstawie operatów szacunkowych, które są sporządzane przez niezależnych rzeczoznawców majątkowych. Po zakończeniu postępowania odszkodowawczego wojewoda wyda decyzję określającą wysokość odszkodowania. GAZ-SYSTEM będzie zobowiązany do zapłaty odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości w terminie 14 dni od dnia, w którym ta decyzja stanie się ostateczna.

W sytuacji, gdy wykonawca prac natrafi w pasie montażowym na wysiane uprawy, właścicielom zostanie naliczone i wypłacone odszkodowanie za utracone zbiory i pożytki oraz brak możliwości przyszłych zasiewów i obniżone plonowanie. Z kolei szkody, które powstaną na terenie nieruchomości poza pasem montażowym gazociągu, zobowiązany jest zrekompensować wykonawca robót budowlanych bezpośrednio właścicielom tych terenów.

Rekompensata obejmuje szkody prawne za wartość ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości, zmniejszenie wartości nieruchomości w wyniku posadowienia gazociągu, czy ograniczenia powstałe w wyniku oznakowania gazociągu. Oczywiście rekompensata przysługuje również za szkody fizyczne w wyniku utraconych upraw, braku możliwości prowadzenia upraw w pasie zajętym przez wykonawcę robót, czy obniżenia plonowania w kolejnych latach po zakończeniu inwestycji. Obejmuje ona także zwrot płatności bezpośrednich lub płatności obszarowych realizowanych w ramach Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW).

W jednym wywiadzie nie poruszymy wszystkich kwestii, więc zapraszam do zadawania pytań na skrzynkę mailową: komunikacja.rembelszczyzna@gaz-system.pl bądź do kontaktu z powiatowymi biurami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w danym województwie.

Wracając do całej procedury. Wykonawca robót budowlanych zobowiązany jest do pisemnego powiadomienia właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości o prowadzeniu robót na terenie ich nieruchomości na minimum 14 dni przed rozpoczęciem prac. Zawiadomienia dokonywane są na adres wskazany w katastrze nieruchomości.

Właściciel lub dzierżawca gruntu, który ubiega się lub już otrzymuje płatności bezpośrednie lub płatności obszarowe w ramach PROW 2014-2020 powinien poinformować pisemnie kierownika biura powiatowego ARiMR o fakcie rozpoczęcia prac budowlanych na zgłaszanych do płatności działkach. Należy to zrobić w terminie 15 dni roboczych od dnia, w którym rolnik lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać takiej czynności oraz dostarczyć dowody potwierdzające wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej. Jednocześnie przypominam, że inwestor nie zgłasza Agencji faktu rozpoczęcia prac. Ten obowiązek jest po stronie rolnika. Spółka GAZ SYSTEM nie jest stroną postępowania, które prowadzone jest w relacji Rolnik-ARiMR.

Dziękuję i mam nadzieję, że wiele kwestii udało się przedstawić oraz wyjaśnić w zrozumiały sposób. Jednocześnie zainteresowanych rolników po więcej szczegółów zapraszam do kontaktu z powiatowymi biurami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w danym województwie lub na stronę www.arimr.gov.pl.