Ruszyła nowa kampania dopłat bezpośrednich 2025 – zmiany w ekoschematach

Wraz z rozpoczęciem naboru wniosków o płatności obszarowe, weszły w życie nowe regulacje wynikające z nowelizacji ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Wśród najistotniejszych zmian znalazły się nowe ekoschematy oraz nowe mechanizmy warunkowości.  Zmiany, które m.in. mają w znacznym stopniu ułatwić składanie wniosków wprowadzono również w aplikacji eWniosekPlus.

Wśród dostępnych ekoschematów pojawił się ekoschemat Materiał siewny kategorii elitarny lub kwalifikowany, który przewiduje wsparcie dla rolników stosujących do siewu lub sadzenia materiał siewny kategorii elitarny lub kwalifikowany. Dotyczy to zbóż, roślin strączkowych oraz ziemniaków. Celem tego rozwiązania jest zwiększenie wydajności plonów, poprawa jakości produkcji roślinnej oraz promowanie stosowania wysokiej jakości materiału siewnego, który cechuje się większą odpornością na choroby i lepszym potencjałem plonotwórczym. Warunkiem uzyskania płatności będzie zastosowanie kwalifikatu na co najmniej 25% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie.

Drugą nowością jest rozszerzenie możliwości uzyskania dofinansowania w ramach ekoschematu Biologiczna uprawa dotycząca stosowania nawozowych produktów mikrobiologicznych. Rolnicy decydujący się na biologiczną uprawę będą mogli liczyć na wsparcie finansowe za stosowanie produktów mikrobiologicznych, które poprawiają żyzność gleby, zwiększają efektywność pobierania składników pokarmowych oraz wspierają naturalną ochronę roślin przed patogenami.
Zmiany objęły również płatności w ramach ekoschematu Integrowanej produkcji roślin. Rolnik nie będzie miał możliwości uzyskania płatności do trwałych użytków zielonych. O dodatkowe środki będzie można się ubiegać w ramach uprawy roślin sadowniczych, jagodowych, rolniczych i warzyw, a stawki w ramach ekoschematu będą zróżnicowane w zależności od grupy upraw.

W ramach ekoschematu Grunty wyłączone z produkcji nowością jest możliwość ubiegania się przez rolników o wsparcie zarówno do gruntów ugorowanych jak i gruntów ugorowanych, na których znajdują się nowoutworzone elementy krajobrazu (żywopłoty, pasy gruntów zadrzewionych, zadrzewienia liniowe, pojedyncze drzewa, zagajniki śródpolne, rowy, oczka wodne, miedze śródpolne lub strefy buforowe).
Nastąpiła zmiana punktacji w dwóch ekoschematach. Zmiana ta polega na zmniejszeniu liczby punktów w ramach praktyki Uproszczone systemy uprawy oraz Wymieszanie słomy z glebą o 1 pkt, tj. odpowiednio z 4 pkt na 3 pkt i z 2 pkt na 1 pkt.

Od 2025 roku wprowadzony zostanie limit powierzchni na poziomie gospodarstwa. Oznacza to, że rolnik uzyska płatność do łącznej powierzchni zgłaszanej do płatności w ramach wszystkich ekoschematów obszarowych lub praktyk lub wariantów, ale nie większej niż 300 ha użytków rolnych. Tylko ekoschemat retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych nie będzie objęty tą zasadą oraz powierzchnie dodatkowych ekoschematów związanych z dopłatami do kwalifikowanego materiału siewnego. W tym miejscu warto dodać, że ważną zmianą, która może wpłynąć na wybór odpowiednich działań w gospodarstwie, jest wprowadzenie limitu, zgodnie z którym od 2025 roku płatności w ramach ekoschematów na jednej powierzchni będą mogły być przyznane tylko w ramach dwóch ekoschematów lub praktyk lub wariantów.

Od tej kampanii wnioskowej pojawia się nowy element w płatnościach bezpośrednich tzw. mechanizm warunkowości społecznej, który jest obligatoryjnym elementem systemu płatności bezpośrednich.  W związku z jego wdrożeniem do systemu płatności, wysokość wsparcia jest uzależniona od przestrzegania przez rolnika wybranych krajowych przepisów z zakresu prawa pracy i zasad BHP. Mechanizm ten dotyczy tylko rolników, którzy zatrudniają pracowników na umowę o pracę.

Rolnicy, którzy chcą otrzymać dopłaty obszarowe w bieżącym roku w pełnej wysokości, są zobowiązani do przestrzegania nowej normy - GAEC 2. Ma ona na celu ochronę gleb bogatych w węgiel (torfowisk) oraz terenów podmokłych. Na tych obszarach rolnicy są zobowiązani do przestrzegania zakazów wydobywania torfu i budowy nowych rowów i instalacji drenujących do odwadniania/odprowadzania wody z terenu. Obowiązuje także zakaz przekształcania i zaorywania trwałych użytków zielonych, ograniczenia dotyczą także gruntów ornych i obejmują zakaz orania.

W aplikacji eWniosekPlus najważniejsza ze zmian dotyczy Płatności dla małych gospodarstw. Rolnicy nie muszą składać oddzielnych wniosków o przyznanie tego wsparcia. Można zaznaczyć tą opcję bezpośrednio w aplikacji, jednak należy również zaznaczyć uprawy na wypadek, jeśli okaże się, że gospodarstwo ma jednak więcej niż 5 ha.

eWniosekPlus będzie też sprawdzał na bieżąco, czy rolnik ubiega się o płatności zgodnie z zasadami. Budżet dopłat bezpośrednich i obszarowych na 2025 rok wynosi 3,693 mld euro. Kwotę w złotówkach poznamy 30 września, gdy Europejski Bank Centralny ogłosi kurs euro.

W 2024 roku o dopłaty bezpośrednie z ARiMR ubiegało się 1,2 mln rolników w skali kraju. Od 16 października do 29 listopada 2024 r. przekazywane były zaliczki, od 2 grudnia 2024 r. realizowane są płatności końcowe. Do 14 marca 2025 r. rolnicy otrzymali łącznie 16,5 mld zł w ramach płatności obszarowych. Na terenie Warmii i Mazur o płatności bezpośrednie ubiegało się ponad 40,6 tys. Z tego tytułu na konta rolników z naszego woj. łącznie w formie zaliczek i płatności końcowych trafiło 968,56 mln zł. W ramach pozostałych płatności obszarowych rolnikom z terenu Warmii i Mazur łącznie wypłacono blisko 267,97 mln zł. Pracownicy ARiMR dokładają wszelkich starań, żeby jak najszybciej zakończyć wydawanie decyzji i wypłacić środki z kampanii 2024 roku.

ARiMR
red.