Efektywność energetyczna budynków

Usprawnienia termomodernizacyjne to działania, które wprawdzie wymagają od nas dość sporego zaangażowania środków pieniężnych, lecz ich wdrożenie przełożyć się może na konkretne oszczędności w naszym budżecie.

Potrzebna energia

Efektywność energetyczną budynku możemy określić jako stosunek ilości energii zaoszczędzonej, w porównaniu do ilości energii zużywanej lub prognozowanej do zużycia. W budynkach efektywność energetyczna wiąże się z energią potrzebną do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji i klimatyzacji, a także energią elektryczną zużywaną przez urządzenia.

Na początek odrobinę statystyki: 41 proc. energii zużywanej w Europie pochłaniają właśnie budynki. W przypadku budynków mieszkalnych największy udział tej energii, bo aż 70 proc. ma ogrzewanie i chłodzenie, nie zaś jak wielu sądzi energia elektryczna.

Duże zużycie energii w naszych domach spowodowane jest również niewłaściwym usytuowaniem i kształtem budynków, dużymi współczynnikami przenikania ścian, dachów i podłóg, występowaniem mostków cieplnych oraz słabą sprawnością systemów grzewczych. Straty ciepła spowodowane niewłaściwym dociepleniem budynku, to fakt którego wiele osób wciąż nie docenia, a który ma bezpośrednie przełożenie na koszty eksploatacji budynku oraz oszczędności ciepła i energii.

Gdy budujesz nowy dom

Sprawa jest dość klarowna i w miarę łatwa jeśli planujemy budowę nowego budynku, bo już na etapie projektu i budowy możemy wprowadzić wiele usprawnień, które wpłyną na późniejsze koszty eksploatacyjne.

Kilka wskazówek służących podwyższeniu efektywności energetycznej, zanim zaczniemy budowę domu:

1. Zwarta bryła budynku, to mniejsza ilość ścian szczytowych, które musimy dodatkowo ocieplać.

2. Odpowiednia izolacja pionowa budynku, zapobiegnie przenikaniu wilgoci i strato ciepła.

3. Zaprojektowanie większej ilości okien od strony południowej, pozwoli zimą szybciej nagrzać się pomieszczeniom. Aby jednak zapobiec ich przegrzewaniu się w miesiącach letnich, należy wziąć pod uwagę ewentualne zadaszenia, rolety. Można również przewidzieć przed domem od strony południowej zadrzewienia lub zakrzaczenia liściaste, które latem dadzą nam zacienienie, natomiast zimą gdy liście opadną nie będą stanowiły bariery dla promieni słonecznych.

4. Uzyskanie niskiego współczynnika przenikania poprzez zastosowanie warstwowych ścian zewnętrznych z odpowiednio grubych, ale lekkich materiałów izolacji cieplnej.

5. Możliwe wyeliminowanie mostków termicznych ze szczególnym uwzględnieniem ścian nośnych, ościeży okien, nadproży oraz izolacji wieńca.

6. Wybór odpowiednich, szczelnych okien. Wskazane są okna wieloszybowe, wypełnione gazem szlachetnym, zamocowane w wielokomorowych ramach.

7. Odpowiednia wentylacja budynku

8. Dobrze dobrany system i źródło ogrzewania budynku.

Audyt energetyczny budynku

Dużo mniejsze pole manewru mamy przy istniejących budynkach, co jednak zupełnie ich nie przekreśla. W tym przypadku zakres możliwych zmian jest ograniczony istniejącą bryłą, rozplanowaniem i konstrukcją budynku. Za możliwe i realne uznaje się średnie obniżenie zużycia energii o 35-40 proc. w stosunku do stanu aktualnego.

Najważniejszym warunkiem pozwalającym na osiągnięcie w/w celu jest realizowanie usprawnień tylko rzeczywiście opłacalnych, dobranych na podstawie rzetelnej oceny stanu istniejącego. Taką ocenę naszego budynku uzyskamy na podstawie audytu energetycznego, którego wykonanie zlecić możemy certyfikowanemu audytorowi. Audyt pomoże nam zdiagnozować problemy występujące w budynku, wskaże miejsca największych strat ciepła oraz propozycje rozwiązań tych problemów. Audyt energetyczny jest również potrzebny, jeśli zamierzamy ubiegać się o kredyt, bądź pożyczkę na termomodernizację domu.

Głównymi usprawnieniami w istniejącym budynku mogą być:

— ocieplenie ścian, dachów, stropodachów, stropów nad nie ogrzewanymi piwnicami, podłóg na gruncie. Zalecenia co do grubości i technologii docieplenia wynikać powinny ze wspomnianego audytu energetycznego;
— remont lub wymiana stolarki okiennej i drzwi zewnętrznych, w tym wypadku podobnie jak przy nowobudowanym obiekcie warto zainwestować parę złoty więcej i wyposażyć nasz budynek w szczelne okna z 2-3 szybami, gdyż nieszczelna stolarka okienna i drzwiowa jest przyczyną sporych strat ciepła;
— modernizacja lub wymiana systemu zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową oraz zainstalowanie urządzeń zmniejszających zużycie wody,
— usprawnienie systemu wentylacji.

Ponadto istotnymi usprawnieniami wpływającymi na efektywność energetyczną budynku są wymiana bądź modernizacja systemu grzewczego oraz wymiana źródła ciepła (będące przedmiotem kolejnego artykułu).

Ważny system grzewczy

Należy zaznaczyć, że w każdym indywidualnym przypadku efekty realizacji poszczególnych przedsięwzięć modernizacyjnych będą różne, gdyż stan wyjściowy każdego budynku jest przecież inny.

Najlepsze efekty przedsięwzięć termomodernizacyjnych uzyskamy gdy:

1. Termomodernizację struktury budowlanej będziemy realizować jednocześnie z modernizacją systemu ogrzewania, tylko wtedy można osiągnąć pełny efekt oszczędnościowy.

2. Termomodernizację najlepiej wykonywać jednocześnie z remontem elewacji i pokrycia dachowego lub w ramach remontu kapitalnego. Możliwe jest wtedy znaczne obniżenie poszczególnych kosztów oraz lepszy efekt finalny.

3. Optymalną grubość warstw izolacji termicznej należy określić na podstawie analizy kosztów i efektów ocieplenia.

4. W ocieplonym i uszczelnionym budynku zmieniają się warunki wentylacji grawitacyjnej, w związku z tym może być konieczne wprowadzenie nawiewników powietrza w stolarce okiennej lub wprowadzenie wentylacji mechanicznej.

Zainteresowanych tematem termomodernizacji odsyłam na stronę Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie, który przygotowuje działanie umożliwiające zaciągnięcie preferencyjnej pożyczki, w celu wykonania usprawnień termomodernizacyjnych. Działanie skierowane będzie do osób fizycznych.

Źródła: http://gwarek.biz/; http://wfosigw.olsztyn.pl/; http://rockwool.pl/

mgr inż. Justyna Całka-Orłowska, Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie
rolniczeabc@rolniczeabc.pl

Artykuł ukazał się w miesięczniku "Rolnicze ABC" nr 2 (317) 8 lutego 2017 r