Rusza nabór wniosków na „Modernizację gospodarstw rolnych”

Pomoc w ramach „Modernizacji gospodarstw rolnych” jest udzielana na operacje zapewniające poprawę ogólnych wyników gospodarstwa w jednym z czterech tzw. obszarów:
A — rozwój produkcji prosiąt,
B — rozwój produkcji mleka krowiego,
C — rozwój produkcji bydła mięsnego,
D — operacje związane z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzaniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej produktu.

Najbliższy nabór wniosków będzie dotyczył tylko trzech pierwszych obszarów, czyli A, B i C, gdzie przewiduje się finansowanie operacji dotyczących głównie budowy, przebudowy lub modernizacji budynków inwentarskich, wraz z zakupem niezbędnego wyposażenia. Nabór wniosków w zakresie obszaru D zostanie ogłoszony w innym terminie.

Rolnik najpierw musi wyłożyć własne pieniądze

Pomoc w tym działaniu ma charakter refundacji części kosztów kwalifikowanych, która wynosi standardowo 50 proc. poniesionych kosztów, a w niektórych przypadkach (młody rolnik, operacja grupowa) refundacja może wynieść 60 proc. Oznacza to, że rolnik najpierw musi wyłożyć własne lub uzyskane z kredytu pieniądze na realizację inwestycji, a zwrot 50 proc. kosztów kwalifikowanych otrzyma po poprawnym jej rozliczeniu.

W ogłoszonym obecnie naborze w zakresie obszarów A, B i C, pomoc przyznaje się w zakresie kosztów związanych bezpośrednio z:
— budową lub modernizacją budynków inwentarskich, w tym ich wyposażaniem, lub
— adaptacją innych istniejących w gospodarstwie budynków na budynki inwentarskie, w tym ich wyposażaniem, lub
— budową lub modernizacją magazynów paszowych w gospodarstwach, w których jest prowadzona produkcja zwierzęca, w tym ich wyposażaniem.

Ponadto refundacji podlegają koszty ogólne związane z inwestycją, czyli np.: kosztorysy, projekty architektoniczne lub budowlane, projekty technologiczne, operaty wodnoprawne, oceny lub raporty oddziaływania na środowisko, dokumentacja geologiczna lub hydrologiczna, wypisy i wyrysy z katastrów nieruchomości, sprawowanie nadzoru inwestorskiego, kierowanie robotami budowlanymi.

Przewidywany wzrost wartości dodanej

Aby otrzymać dofinansowanie, zaplanowana inwestycja musi przyczynić się do poprawy ogólnych wyników gospodarstwa oraz do wzrostu w ciągu 5 lat wartości dodanej brutto w gospodarstwie o co najmniej 10 proc. w porównaniu do roku, w którym jest złożony wniosek.
Realizowane inwestycje muszą być bezpośrednio związane z działalnością rolniczą (w wypadku obecnego naboru inwestycje muszą być związane z produkcją zwierzęcą), uzasadnione ekonomicznie i nie powodować wzrostu produkcji, dla której jest brak zbytu na rynku. Ponadto kosztów kwalifikowanych nie można pokrywać z innych źródeł publicznych.
Beneficjentem „Modernizacji…” mogą być pełnoletni rolnicy, którym został nadany numer identyfikacyjny ARiMR oraz którzy posiadają lub dzierżawią gospodarstwo rolne o powierzchni od 1 ha do 300 ha i prowadzą działalność rolniczą w celach zarobkowych, co trzeba będzie udokumentować m.in. fakturami VAT lub VAT RR potwierdzającymi sprzedaż produktów rolnych w wysokości co najmniej 5 tys. zł w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku. Ponadto rolnik ubiegający się o dofinansowanie powinien kierować gospodarstwem, co oznacza, że ponosi koszty i czerpie korzyści w związku z prowadzeniem gospodarstwa oraz podejmuje wszelkie decyzje dotyczące jego prowadzenia.

Zamiast wskaźnika ESU wielkość ekonomiczna

Kolejnym warunkiem „dostępu” do tego działania jest wielkość ekonomiczna gospodarstwa (oznaczana skrótem SO), która musi się mieścić w przedziale od 10 tys. EUR do 200 tys. EUR (a w przypadku osób wspólnie wnioskujących suma wielkości ekonomicznych ich gospodarstw wynosi co najmniej 15 tys. EUR). Wielkość ekonomiczna zastąpiła znany z poprzedniego PROW wskaźnik ESU, a będzie ona ustalana przy użyciu specjalnych współczynników wyliczonych na podstawie metodologii UE.

Obliczając wielkość ekonomiczną gospodarstwa, w przypadku produkcji roślinnej bierze się pod uwagę uprawy w plonie głównym w roku, w którym jest składany wniosek, natomiast w przypadku produkcji zwierzęcej — średni stan zwierząt w roku, w którym jest składany wniosek. Do powierzchni gospodarstwa, służącej jako podstawa wyliczenia wielkości ekonomicznej, zalicza się grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami oraz grunty pod rowami wchodzące w skład gospodarstwa w dniu złożenia wniosku. Grunty te powinny stanowić własność rolnika, być mu oddane w użytkowanie wieczyste lub być dzierżawione na okres co najmniej 7 lat od dnia złożenia wniosku, a ponadto do tych gruntów powinna być przyznana jednolita płatność obszarowa.

Pomoże kalkulator internetowy

Rolnik jednak nie musi sam wyliczać wielkości ekonomicznej, ponieważ przygotowany przez ARiMR szablon biznesplanu samodzielnie ustala faktyczną wielkość ekonomiczną, a także inne wskaźniki, na podstawie wprowadzonych danych dotyczących gospodarstwa. Dla własnych, szacunkowych wyliczeń można posłużyć się stroną internetową www.kalkulator-so.pl, która daje możliwość wstępnego zorientowania się, jaka jest wielkość ekonomiczna konkretnego gospodarstwa i czy mieści się w wyznaczonym przepisami przedziale umożliwiającym skorzystanie z „Modernizacji…”.

Niezbędne co najmniej 4 punkty

Rolnicy, którzy będą chcieli złożyć wnioski w najbliższym naborze, powinni wiedzieć, że zaplanowane przez nich inwestycje muszą przyczyniać się do:
— w obszarze A — rozwoju produkcji prosiąt, w wyniku czego nastąpi wzrost liczby loch w gospodarstwie do co najmniej 50 sztuk — maks. pomoc wynosi 900 tys. zł,
— w obszarze B — rozwoju produkcji mleka krowiego, w wyniku czego nastąpi wzrost liczby krów mlecznych w gospodarstwie do co najmniej 25 sztuk — maks. pomoc wynosi 500 tys. zł,
— w obszarze C — rozwoju bydła mięsnego bez określonych liczbowo limitów — maks. pomoc wynosi 500 tys. zł.

Złożone wnioski będą oceniane i punktowane przez ARiMR na podstawie konkretnych, opisanych w przepisach, kryteriów. Pomoc przyznaje się jeśli wniosek uzyska co najmniej 4 punkty. O liczbie przyznanych punktów decydują m.in.: liczba zwierząt w stadzie, uczestnictwo w krajowych lub unijnych systemach jakości produktów rolnych, realizacja inwestycji służących ochronie środowiska lub zapobieganiu zmianie klimatu, a także wiek wnioskodawcy (preferencje dla osób do 40 roku życia).

Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że minimalna liczba czterech punktów niezbędna, aby wniosek mógł uzyskać wsparcie, nie powinna być trudna do osiągnięcia. Niemiej jednak np. w przypadku gospodarstwa mlecznego, które planuje inwestycję powodującą wzrost liczby krów o maksymalnie 20 sztuk, co przełoży się na średnią liczbę krów w stadzie nie większą niż 100 sztuk po realizacji inwestycji (przy jednoczesnym braku jakichkolwiek inwestycji służących ochronie środowiska lub zapobieganiu zmianom klimatu oraz pod warunkiem, że inwestycji nie prowadzi młody rolnik), liczba punktów uzyskanych przez wniosek będzie wynosiła 3 — oznacza to, że taki wniosek nie otrzymałby wsparcia. Dlatego też przed przystąpieniem do sporządzania wniosku i biznesplanu należy dokładnie zapoznać się z zasadami przyznawania punktów lub skorzystać z pomocy doradcy, aby wstępnie określić, czy planowana inwestycja będzie mogła uzyskać wsparcie w ramach tego działania.

Należy zwrócić uwagę na biznesplan

Wnioski składa się w oddziale regionalnym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce realizacji operacji, osobiście, listownie lub za pośrednictwem upoważnionej osoby. Można też złożyć wniosek za pośrednictwem biura powiatowego. Wniosek składa się na formularzu opracowanym przez ARiMR, wraz z niezbędnymi załącznikami, wśród których szczególną uwagę należy zwrócić na biznesplan. Jest on przygotowany w formie arkusza kalkulacyjnego z odpowiednio dostosowanymi formułami, dzięki czemu wiele pozycji jest wypełnianych automatycznie na podstawie wpisanych przez rolnika danych, a wszelkie niezgodności „wychwycone” przez formularz wyświetlane są na czerwono. Przygotowany w ten sposób przez ARiMR dokument pozwala na dokładne sporządzenie biznesplanu przy jednoczesnej możliwości sprawdzania na bieżąco poprawności wprowadzonych przez rolnika lub jego doradcę danych.

Łączny budżet „Modernizacji…” na wszystkie lata wynosi ok. 2,5 mld EUR (z tego na obszary A, B i C ok. 1,3 mln EUR), dzięki czemu do polskich gospodarstw mogą trafić poważne środki na inwestycje i warto z nich skorzystać, aby efektywnie działać na coraz bardziej wymagającym rynku.

Arkadiusz Tabaka, Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie