Podatki w rolnictwie

Zgodnie z ustawą z 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym przedmiotem opodatkowania podatkiem rolnym są grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Podatek rolny

Stawka podatku rolnego dla gruntów gospodarstwa rolnego wynosi równowartość pieniężną 2,5 q żyta od 1 ha przeliczeniowego (tj. 131,23 zł/ha w 2018 roku). Liczbę hektarów przeliczeniowych ustala się na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego (4 okręgi podatkowe w zależności od warunków ekonomicznych i produkcyjno-klimatycznych).

Natomiast grunty o powierzchni poniżej 1 ha, sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza — są opodatkowane podatkiem rolnym według stawki wynoszącej równowartość pieniężną 5 q żyta od 1 ha, obliczonej według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy (tj. 262,45 zł/ha w 2018 roku). Rady gmin mogą obniżyć ceny skupu przyjmowane jako podstawa obliczenia podatku rolnego na obszarze gminy.

Podatek rolny wpłaca się do kasy gminy, w której znajduje się gospodarstwo rolne i jest płatny w 4 ratach proporcjonalnych do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada. Jeżeli kwota podatku nie przekracza 100 zł, podatek jest płatny jednorazowo do 15 marca.

1) użytki rolne klasy V, VI i VIz oraz grunty zadrzewione i zakrzewione ustanowione na użytkach rolnych,

2) grunty położone w pasie drogi granicznej,

3) grunty orne, łąki i pastwiska objęte melioracją — w roku, w którym uprawy zostały zniszczone wskutek robót drenarskich,

4) grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha:
— będące przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego, nabyte w drodze umowy sprzedaży,
— będące przedmiotem umowy o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste,
— wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie,

5) grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków — na okres 5 lat, licząc od roku następnego po zakończeniu zagospodarowania,

6) grunty gospodarstw rolnych otrzymane w drodze wymiany lub scalenia – na 1 rok następujący po roku, w którym dokonano wymiany lub scalenia gruntów,

7) grunty gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej, z tym że zwolnienie może dotyczyć nie więcej niż 20 proc. powierzchni użytków rolnych gospodarstwa rolnego, lecz nie więcej niż 10 ha — na okres nie dłuższy niż 3 lata, w stosunku do tych samych gruntów,

8) użytki ekologiczne,

9) grunty zajęte przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę,

10) grunty pod wałami przeciwpowodziowymi i grunty położone w międzywałach,

11) grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania, zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,

12) grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy:
— osiągnęli wiek emerytalny,
— są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy,
— są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
— są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji.

Organem podatkowym właściwym w sprawach podatku rolnego jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. Rada Gminy stosownie do art. 13e ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia i ulgi przedmiotowe niż określone w ustawie.

Nieruchomości i transport

Podatek od nieruchomości i podatek od środków transportowych regulują przepisy ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają grunty, budynki lub ich części, budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Wysokość stawek podatku określa, w drodze uchwały rada gminy, z uwzględnieniem górnych stawek ogłaszanych przez Ministra Finansów w drodze obwieszczenia.

Opodatkowaniu podatkiem od środków transportu podlegają: samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton oraz o masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton; ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton oraz o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton; przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego oraz z dopuszczalną masą całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego; autobusy.

Corocznych obliczeń nowych stawek podatku od środków transportowych obowiązujących od następnego roku podatkowego dokonuje się zgodnie z procentowym wskaźnikiem kursu euro na pierwszy dzień roboczy października danego roku w stosunku do kursu euro w roku poprzedzającym dany rok podatkowy.

Podatek od towarów i usług

Zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług producenci rolni mają możliwość odliczenie podatku VAT zawartego w cenach środków nabywanych do produkcji rolnej.

System zryczałtowanego zwrotu podatku VAT polega na uproszczonym rozliczaniu podatku VAT od sprzedaży produktów rolnych. Rolnicy „ryczałtowi” są zwolnieni z wystawiania faktur, prowadzenia ewidencji sprzedaży, składania w urzędach skarbowych deklaracji VAT, dokonania zgłoszenia rejestracyjnego.

Zryczałtowany zwrot podatku VAT polega na tym, że kwota ryczałtu (7 proc. ceny sprzedaży netto) jest wypłacana rolnikowi przez nabywcę produktów rolnych. Nabywca produktów rolnych — podatnik podatku VAT — wypłacony rolnikowi ryczałt podatkowy rozlicza z urzędem skarbowym jako podatek naliczony.

Rolnicy ryczałtowi mają prawo do wyboru rozliczania się według zasad ogólnych po dokonaniu zgłoszenia rejestracyjnego w urzędzie skarbowym oraz rozpoczęciu prowadzenia ewidencji kupna i sprzedaży towarów i usług umożliwiających sporządzenie deklaracji VAT-7. Coraz więcej rolników z tego przywileju korzysta. Rolnik, który dużo inwestuje i rozwija swoje gospodarstwo może odzyskać podatek VAT.

Jednolity Plik Kontrolny

Od 1 stycznia 2018 roku nastąpiły kolejne zmiany w rozliczaniu podatku od towarów i usług. Wszystkie deklaracje VAT od stycznia muszą być wysyłane elektronicznie Taki obowiązek na podatników nakładają zmiany przepisów ustawy o VAT. Przedsiębiorcy nie mogą już dobrowolnie decydować czy deklaracje składają papierowo czy elektronicznie — regulują to przepisy narzucające obowiązek korzystania e-deklaracji.

Podatnicy VAT, którzy składają deklaracje VAT-7 lub VAT-7k mają obowiązek prowadzenia elektronicznej ewidencji VAT. Swój rejestr sprzedaży i zakupów VAT mikroprzedsiębiorcy będą przesyłać do resortu finansów jako Jednolity Plik Kontrolny dla potrzeb VAT (JPK_VAT). Dotyczy to również rolnika, który jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT. Jednolity Plik Kontrolny to zestaw informacji o operacjach gospodarczych przedsiębiorcy za dany okres. Dane są pobierane bezpośrednio z systemów finansowo-księgowych przedsiębiorstwa. JPK posiada określony układ i format, który ułatwia jego przetwarzanie. Pomoże on w eliminowaniu nieuczciwych kontrahentów, porządkowaniu ewidencji i ograniczy liczbę kontroli ze strony służb skarbowych.

Dochody z działów specjalnych produkcji rolnej

Zgodnie z ustawami o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych, dochód uzyskiwany ze źródła dochodów jakim są działy specjalne produkcji rolnej stanowi podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Przy czym zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg wykazujących przychody, ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa ogłasza w drodze rozporządzenia normy szacunkowe ww. dochodów zmieniając je corocznie w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarowej produkcji rolniczej, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Rolniczy handel detaliczny i sprzedaż bezpośrednia

Od 1 stycznia 2017 roku obowiązuje ustawa dot. rolniczego handlu detalicznego. Nowe przepisy ułatwiają rolnikom sprzedaż żywności wytworzonej we własnym gospodarstwie. Z produktów, które pochodzą z własnej uprawy (owoce, warzywa, zioła) bądź chowu (mleko, jaja) mogą wytwarzać szynki, kiełbasy, pasztety, śmietanę, masło, ser, chleby, miody, dżemy, soki, przetwory z owoców i warzyw, pierogi, itp. i sprzedać je odbiorcy końcowemu zarówno we własnym gospodarstwie, ale także w miejscach przeznaczonych do prowadzenia handlu (na targu, festynach itp.).

Przychody ze sprzedaży detalicznej są nieopodatkowane jednak tylko do kwoty 20 tys. zł rocznie. Zwolnienie to ma charakter de minimis. Zwolnienia z PIT do kwoty 20 tys. zł rocznie obejmuje rolników, którzy sprzedają przetworzone produkty roślinne i zwierzęce w ilościach dozwolonych w ramach rolniczego handlu detalicznego.

Oświadczenie o wyborze ryczałtu rolnik może złożyć na dany rok podatkowy nie później niż do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskał przychody ze sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych albo do końca roku podatkowego, jeśli pierwszy taki przychód uzyskali w grudniu roku podatkowego. Zeznanie do Urzędu Skarbowego wg ustalonego wzoru o rocznej wysokości uzyskanego przychodu, składa się w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.
W zeznaniu wykorzystane są kwoty odliczeń od należnego ryczałtu. W kwestiach podatkowych przy rolniczym handlu detalicznym rolnika obowiązuje: art. 20 ust. 1c-1ea i art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2032).

Po przekroczeniu limitu 20 tys. zł rocznie, jednak nie więcej niż równowartość w złotych 150 tys. euro, ryczałt wynosi 2 proc. ewidencjonowanych przychodów. Ewidencję przychodów można sporządzać w wersji elektronicznej lub papierowej i powinna być prowadzona na bieżąco w każdym dniu sprzedaży. Odnotowywanie przychodu narastająco pozwoli zauważyć moment przekroczenia kwoty limitu 20 tys. zł od której rolnik zaczyna podlegać obowiązkowi podatkowemu.

Ewidencja sprzedaży powinna zawierać co najmniej: numer kolejnego wpisu, datę uzyskania przychodu, kwotę przychodu, przychód narastająco od początku roku oraz ilość i rodzaj przetworzonych produktów. Taką ewidencję sprzedaży rolnik zobowiązany jest prowadzić za każdy rok odrębnie i posiadać ją przy sobie w miejscu sprzedaży.