Zwiększanie wartości dodanej produktów i dywersyfikacja dochodów

Warto na początku rozróżnić dwa pojęcia — rybołówstwo i rybactwo. — W programie „Rybactwo i Morze” na lata 2014-2020 są dwie zasadnicze osie — wyjaśnia dr Marcin Kazimierczuk, zastępca dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Olsztynie. — Oś pierwsza skierowana do rybaków morskich, czyli jeżeli mamy modernizację statków rybackich, czy czasowe zaprzestanie połowów, albo zbieranie zużytego sprzętu np. sieci, które wcześniej zostały zagubione i pływają zagrażając zwierzętom morskim — to tu mówimy o rybołówstwie.

Natomiast oś druga skierowana jest do producentów w ramach akwakultury, czyli do rybaków śródlądowych. A tu mówimy o dwóch kategoriach beneficjentów: pierwsza kategoria najszersza to są ci, którzy mają stawy, czy to karpiowe, czy pstrągowe, czy też z innymi gatunkami ryb. Druga kategoria to są ci, którzy gospodarują na jeziorach, czyli zbiornikach naturalnych — wyjaśnia dr Marcin Kazimierczuk.

Kto jest uprawniony do rybactwa?

To osoba, która już posiada stawy albo grunt pod stawami i każda osoba, która ma jakiekolwiek urządzenia chowu i hodowli ryb. — Grupa potencjalnych beneficjentów, którzy mogą być zainteresowani planowanymi działaniami, a już funkcjonują, to około trzydzieści podmiotów w województwie warmińsko-mazurskim — wyjaśnia dyrektor Kazimierczuk. — Pomoc na realizację operacji przyznaje się uprawnionemu do rybactwa, który wywiązuje się z obowiązków statystycznych, czyli określonych w przepisach o statystyce publicznej. Potencjalny beneficjent musi składać sprawozdania w zakresie dotyczącym powierzchni stawów rybnych oraz ilości ryb wyprodukowanych w stawach rybnych i innych urządzeniach służących do chowu lub hodowli ryb oraz rok temu złożył do Instytutu Rybactwa Śródlądowego formularz RRW-22 za rok poprzedzający rok złożenia wniosku o dofinansowanie. Pomoc adresowana jest do gospodarstw karpiowych, pstrągowych oraz gospodarstw rybackich prowadzących chów lub hodowlę innych gatunków ryb — precyzuje rozmówca.

Poza już funkcjonującymi podmiotami o pomoc mogą ubiegać się jeszcze osoby, które planują założenie stawów, ale muszą już posiadać grunt pod planowane stawy i mają zamiar zbudować obiekt z całą infrastrukturą. Nie ma w tym wypadku możliwości dofinansowania samych urządzeń.

Zwiększanie wartości dodanej produktów

Do końca roku odbędzie się nabór na realizację operacji w ramach grupy operacji modernizacyjnych zwiększających wartość dodaną produktów rybactwa — tzw. wartość dodana produktów — w ramach Priorytetu 2 „Wspieranie akwakultury zrównoważonej środowiskowo, zasobooszczędnej, innowacyjnej, konkurencyjnej i opartej na wiedzy”, zawartego w PO „Rybactwo i Morze”, w ramach Działania 2.3 „Inwestycje produkcyjne w akwakulturę”,. Głównym celem tej operacji jest zwiększenie konkurencyjności i rentowności przedsiębiorstw z sektora akwakultury.

Wartość dodana to przyrost wartości towaru powstający w wyniku jego przetworzenia, w toku produkcji w danym przedsiębiorstwie, wyrażający się różnicą między utargiem całkowitym przedsiębiorstwa a kosztem poniesionym na wytworzenie tego towaru. — Podstawowym towarem tych gospodarstw jest świeża ryba, natomiast działanie wartość dodana ma im umożliwić przetwarzanie ryb. W przypadku produktów akwakultury może być to produkcja ryby przetworzonej np. w postaci filetów, ryby wędzonej, marynowanej, czyli przygotowywanie produktów uzyskanych z akwakultury. W ten sposób otrzymujemy towar o wyższej wartości rynkowej, który możemy sprzedać drożej, w związku z tym przedsiębiorstwa rybackie stają się bardziej rentowne i konkurencyjne w stosunku do innych podmiotów.

Refundację można też uzyskać na specjalistyczne środki transportu, np. samochód chłodnię do przewożenia przetworzonej ryby z możliwością sprzedaży detalicznej ryb lub samochód do przewożenia żywych ryb. W wartości dodanej są premiowane inwestycje polegające na stworzeniu warunków do sprzedaży bezpośredniej — wyjaśnia dyrektor Kazimierczuk.

Przykłady operacji, które może objąć refundacja:
— budowa/rozbudowa punktu sprzedaży bezpośredniej,
— inwestycje dotyczące przetwórstwa produktów rybnych,
— inwestycje prowadzące do produkcji danego produktu akwakultury (produkowanego już w danym obiekcie chowu lub hodowli) o polepszonych właściwościach, poszukiwanych na rynku,
— inwestycje prowadzące do skrócenia procesu produkcji,
— budowa lub modernizacja wylęgarni i podchowali.

Przedmiotem operacji może być nowopowstała działalność, jak również działalność, która powstała przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie, z zastrzeżeniem, że do kosztów kwalifikowalnych zalicza się koszty poniesione przed dniem złożenia wniosku o dofinasowanie, lecz nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2015 r. Możliwe jest również dofinansowanie ,,rozwinięcia” ww. działalności powstałej przed dniem złożenia wniosku o wsparcie. W tym miejscu należy wskazać, że wsparciem nie mogą być objęte operacje, które zostały fizycznie ukończone lub w pełni zrealizowane przed przedłożeniem wniosku o dofinansowanie.

Dywersyfikacja dochodów

Drugi nabór w ramach Działania 2.3 „Inwestycje produkcyjne w akwakulturę” dotyczy realizacji operacji w ramach grupy operacji modernizacyjnych dywersyfikujących dochody przedsiębiorstw akwakultury. Głównym celem operacji jest zwiększenie konkurencyjności i rentowności przedsiębiorstw z sektora akwakultury — to tzw. dywersyfikacja dochodów. — To rozwój działalności dodatkowej na bazie podstawowej, czyli jeśli prowadzimy chów czy hodowlę ryb, a dodatkowo możemy rozwinąć działalność wędkarską. Wyłączamy wtedy jeden staw z działalności produkcyjnej i robimy tam łowisko specjalne dla wędkarzy, którzy przyjeżdżają do nas. Obok budujemy domek kempingowy, robimy wypożyczalnie łódek i całą infrastrukturę turystyczną wokół. To jest właśnie dywersyfikacja, czyli rozwinięcie działalności uzupełniającej — precyzuje dyrektor.

Pomoc można otrzymać m.in. na różnicowanie dochodów przedsiębiorstw z sektora akwakultury przez rozwój działalności uzupełniającej. Wsparcia udziela się, jeżeli ta działalność uzupełniająca wiąże się z podstawową działalnością przedsiębiorstwa dotyczącą akwakultury i obejmuje turystykę wędkarską, usługi środowiskowe dotyczące akwakultury lub działania edukacyjne dotyczące akwakultury. Przykład takiej działalności stanowi: budowa, rozbudowa, czy remont stawu w celu założenia łowiska specjalnego pod warunkiem, że staw ten będzie wykorzystywany wyłącznie na cele związane z realizacją operacji, czyli jako łowisko specjalne; tworzenie bazy noclegowej (np. budowa domków), jako elementu turystyki wędkarskiej.

Działalność uzupełniająca może powstać przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie, z zastrzeżeniem § 34 rozporządzenia w sprawie Priorytetu 2, zgodnie z którym, do kosztów kwalifikowalnych zalicza się koszty poniesione przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie, lecz nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2015 r. Przedmiotem operacji może być również rozwinięcie działalności uzupełniającej powstałej przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie. Należy mieć również na uwadze, że dofinansowaniem nie mogą być objęte operacje, które zostały fizycznie ukończone lub w pełni zrealizowane przed przedłożeniem wniosku o dofinansowanie — podobnie jak w wypadku wartości dodanej.

Na jaką pomoc można liczyć?

— Podmiot ubiegający się musi złożyć wniosek o pomoc i musi mieć przygotowany projekt. Premiowane są mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, ponieważ mogą liczyć na większe dofinansowanie. W ramach jednego naboru beneficjent może złożyć tylko jeden wniosek o dofinansowanie tylko na jeden obiekt, ale kolejne nabory są ogłaszane co roku, więc można starać się o dalsze dofinansowania w kolejnych naborach. W ramach PO „Rybactwo i Morze” na lata 2014-2020 do tej pory odbyły się już po dwa nabory na obydwa działania i będą ogłaszane na pewno kolejne — wyjaśnia dyrektor Kazimierczuk.

Mamy tu do czynienia z refundacją kosztów poniesionych. Pomoc na realizację operacji w ramach Działania 2.3 „Inwestycje produkcyjne w akwakulturę” — w zakresie grupy operacji modernizacyjnych zwiększających wartość dodaną produktów rybactw i dywersyfikujących dochody przedsiębiorstw akwakultury — przyznaje się w formie zwrotu kosztów kwalifikowalnych, do wysokości:

1) 50 proc. tych kosztów — w przypadku, gdy operacja jest realizowana przez podmiot, który jest mikro, małym lub średnim przedsiębiorstwem,

2) 30 proc. tych kosztów — w przypadku, gdy operacja jest realizowana przez podmiot, który nie jest mikro, małym lub średnim przedsiębiorstwem.
Refundacja jednak nie może przekroczyć więcej niż 2 mln zł na daną operację.

Jak przebiega wybór projektów?

W obydwu działaniach wniosek o dofinansowanie składa się w formie pisemnej, w postaci papierowej wraz z wymaganymi załącznikami do oddziału regionalnego ARiMR właściwego ze względu na miejsce realizacji operacji.

O kolejności wniosków na liście rankingowej decyduje suma punktów przyznawanych za poszczególne kryteria wyboru operacji wskazane przez wnioskodawcę we wniosku. Kolejność na liście ustala się od operacji, która uzyskała najwyższą liczbę punktów, do operacji, która uzyskała najniższą liczbę punktów. W przypadku tej samej liczby punktów, o kolejności wniosku o dofinansowanie na liście decyduje kwota wnioskowanej pomocy, przy czym pierwszeństwo uzyskuje operacja z niższą kwotą wnioskowanej pomocy. W przypadku operacji o tej samej liczbie punktów i o tej samej wysokości kwoty wnioskowanej pomocy pierwszeństwo na liście uzyskuje wniosek o dofinansowanie, który został złożony jako pierwszy.

— Warunkiem przyznania pomocy finansowej jest zawarcie z ARiMR umowy o dofinansowanie. Potem wydajemy pieniądze ze środków własnych lub posiłkujemy się kredytem zabezpieczonym np. w formie cesji na poczet przyszłej refundacji, realizujemy inwestycję, zbieramy faktury i dowody zapłaty, składamy wniosek o płatność i na jego podstawie Agencja dokonuje wypłaty — wyjaśnia dr Marcin Kazimierczuk, zastępca dyr. WMOR ARiMR w Olsztynie.
,
Inne szczegółowe informacje o zasadach naboru, w tym o warunkach i trybie przyznawania wypłaty i zwrotu dofinansowania zawarte są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 28 lutego 2017 r. (Dz. U. z 2017 r., poz. 515).