Wsparcie dla gospodarstw rolnych położonych na OSN

Wprowadzona w Unii Europejskiej Dyrektywa 91/676/EWG tzw. Dyrektywa Azotanowa dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego nakłada na każdy kraj członkowski obowiązek wyznaczenia tzw. obszarów szczególnie narażonych (OSN) na zanieczyszczenia azotanami. W 2012 roku poszczególne Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej wyznaczyły na lata 2012-2016 nowe OSN, które objęły 4,56 proc. ogólnej powierzchni kraju, tj. 7,53 proc. powierzchni użytków rolnych.

Obszary wyznaczono rozporządzeniem

Dla województwa warmińsko-mazurskiego obszary te wyznaczono rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej z dnia 10 września 2012 r. w sprawie określenia wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć. Rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 3 października 2012 r. Na lata 2013-2016 wyznaczono 12 619,69 ha użytków rolnych (w stosunku do 464 ha w latach 2008-2012) jako obszary OSN DOBA i GUBER. Grunty te położone są na terenie 4 gmin. Są to: obręb Swędrówka gm. Bisztynek, obręb Kamionki gm. Giżycko, obręby Banaszki, Biedaszki, Gałwuny, Gnatowo, Jeżewo, Kolonia Gnatowi, Marszewo gm. Kętrzyn, obręby: Dubliny, Dudziki, Kowalewo, Łankiejmy, Płutniki, Równina Dolna, Saduny i Warnikajmy gm. Korsze.

Obowiązki osób i instytucji

Kolejnym rozporządzeniem Dyrektora RZGW z dnia 4 lutego 2013 r. ogłoszono program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych DOBA i GUBER. Program określa obowiązki osób i instytucji związane z realizacją tego programu. Zgodnie z § 46. Ośrodki Doradztwa Rolniczego w okresie trwania Programu zapewniają obsługę merytoryczną szkoleń dla prowadzących działalność rolniczą na OSN, organizowanych we współpracy z właściwym wójtem gminy albo burmistrzem albo prezydentem miasta.

Gospodarstwa rolne położone na OSN zobligowane są do prowadzenia produkcji zgodnie z określonymi w programie wymogami:
— prowadzenie dokumentacji zabiegów agrotechnicznych oraz informacji o plonach i zbiorach,
— przestrzeganie określonych terminów stosowania nawozów,
— przestrzeganie określonych maksymalnych limitów całkowitej ilości azotu (N),
— sporządzenie planu nawozowego dla gospodarstw posiadających powyżej 100 ha na obszarach OSN,
— posiadanie zbiorników na przechowywanie gnojówki i gnojowicy dostosowanej do przechowywania co najmniej półrocznej produkcji tych nawozów (udokumentowane zagospodarowanie nadmiaru produkowanych nawozów),
— przechowywanie obornika w sposób bezpieczny dla wód i gleby.

Nabór wniosków już od 10 lutego

Od 10 lutego do 10 marca 2016 r. rolnicy, których gospodarstwa położone są na obszarach OSN, będą mogli składać w oddziałach regionalnych ARiMR wnioski o wsparcie finansowe inwestycji, które mają na celu ograniczenie przedostawania się do środowiska naturalnego związków azotu pochodzenia rolniczego. Ten rodzaj pomocy należy do poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” i jest finansowany z budżetu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Termin i zasady przyznawania takiej pomocy zostały podane do publicznej wiadomości 29 grudnia 2015 r. przez Prezesa ARiMR Daniela Obajtka w dzienniku ogólnopolskim oraz na portalu internetowym Agencji.

Kto może ubiegać się o wsparcie?

Uprawnieni do skorzystania z takiej pomocy są rolnicy, których gospodarstwa co najmniej w części są położone na terenach uznanych nie wcześniej niż 1 maja 2012 r. za obszary OSN, czyli tereny narażone na niekorzystne oddziaływanie nadmiernej ilości związków azotu pochodzenia rolniczego. Obszary takie zostały określone w Ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. — Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469, 1590 i 1642) i zostały one objęte programami, które mają na celu ograniczenie wprowadzania azotu ze źródeł rolniczych do środowiska. Ponadto, aby skorzystać z pomocy, rolnik musi prowadzić produkcję zwierzęcą z wyłączeniem: chowu i hodowli ryb, chowu lub hodowli drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chowu lub hodowli świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior.

Wsparcie będzie przyznawane na dwa rodzaje inwestycji: na inwestycje związane z dostosowaniem gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań wprowadzonym dla danego OSN, dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie lub pasz soczystych. Drugi rodzaj inwestycji, na jaki będzie można otrzymać dofinasowanie, polega na doposażeniu gospodarstwa w urządzenia do aplikowania nawozów naturalnych. Jeżeli rolnik zdecyduje się na doposażenie gospodarstwa w urządzenia do aplikacji nawozów, to otrzyma pomoc tylko wtedy, gdy ta operacja obejmie również inwestycje mające na celu spełnienie warunków przechowywania nawozów naturalnych wytwarzanych w gospodarstwie lub magazynowania pasz soczystych, zgodnie z zasadami programu wdrażanego na danym obszarze OSN.

Na jakie inwestycje refundacja?

Pomoc na inwestycje związane z zapewnieniem właściwych warunków przechowywania pasz soczystych, może być przyznania wyłącznie młodemu rolnikowi.

Refundacji będą podlegały inwestycje związane m.in. z budową lub przebudową płyt obornikowych, zbiorników do przechowywania gnojówki lub gnojowicy, czy zbiorników lub płyt do przechowywania pasz soczystych. Wsparcie będzie można otrzymać także m.in. na zakup niektórych typów aplikatorów nawozów naturalnych w postaci płynnej, czy wozów asenizacyjnych, a także rozrzutników obornika i kompostu. Rolnik może otrzymać na „Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN” maksymalnie 50 tys. zł, przy czym wysokość dofinansowania wynosi standardowo 50 proc. poniesionych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, a 60 proc. w przypadku młodych rolników.

W jednym naborze tylko jeden wniosek

W PROW 2014-2020 przewidziano na kraj 37,5 mln euro pomocy. Oczywiście wniosek o przyznanie pomocy należy złożyć osobiście lub przez upoważnioną osobę w oddziale regionalnym ARiMR właściwym ze względu na miejsce realizacji operacji. Dopuszczalne jest złożenie wniosku za pośrednictwem biura powiatowego ARiMR, znajdującego się na obszarze właściwości miejscowej oddziału regionalnego właściwego ze względu na miejsce realizacji operacji. Można go również wysłać przesyłką rejestrowaną, nadaną w placówce Poczty Polskiej.

W ramach jednego naboru wniosków o przyznanie pomocy można złożyć tylko jeden wniosek o przyznanie pomocy dotyczący danego gospodarstwa. Pomoc będzie przysługiwała według kolejności ustalonej przez ARiMR na podstawie danych zawartych we wniosku o przyznanie pomocy oraz w biznesplanie i dokumencie tożsamości (kopia), złożonych wraz z tym wnioskiem.
Punkty będą przyznawane za liczbę zwierząt w gospodarstwie (max. 5 pkt), udział kosztów kwalifikowanych poniesionych na inwestycje związane z przechowywaniem na obszarach OSN nawozów naturalnych lub pasz soczystych w całości kosztów kwalifikowanych operacji (max. 5 pkt). Na dodatkowe 2 punkty będą mogli liczyć młodzi rolnicy. Minimalna liczba punktów, które kwalifikują rolnika do przyznania pomocy, wynosi 3.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz.U. poz. 1795).

mgr inż. Barbara Skowronek, Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie
rolniczeabc@rolniczebac.pl

Artykuł ukazał się w miesięczniku "Rolnicze ABC" nr 1 (304) 20 stycznia 2016 r.