Tracimy unikalne smaki i tradycje

Mleczarnia w Lidzbarku powstała na początku XX wieku. Przez kolejne dekady rozwijała się, dostarczając mieszkańcom regionu szeroką gamę produktów mlecznych: od świeżego mleka i twarogu przez kefir i maślankę aż po słynny ser welski, wpisany w 2007 roku na listę tradycyjnych produktów Warmii i Mazur. Był on wizytówką Lidzbarka, obecny nie tylko na lokalnych stołach, ale i podczas imprez promujących regionalną kuchnię.

Była nadzieja...

Jeszcze w 2021 roku wydawało się, że zakład trzyma się mocno. Przychody wzrosły z 10,43 miliona złotych do 11,30 miliona złotych. Jednak już w kolejnym roku pojawiły się symptomy kryzysu, który dotknął całą branżę mleczarską. Według Forum Mleczarskiego najbardziej ucierpiały małe spółdzielnie. W 2022 roku lidzbarska mleczarnia przy przychodach rzędu 14,53 miliona złotych zanotowała ponad 400 tysięcy złotych straty netto. W 2024 roku deficyt przekroczył już milion zł.

„Ofiarą załamania rynkowego stały się właśnie takie niewielkie podmioty, które nie miały kapitału, by przetrwać trudniejszy okres. Koszty energii, surowców i pracy rosły szybciej niż przychody, a rynek wymagał inwestycji, na które brakowało środków” – oceniają eksperci cytowani przez Forum Mleczarskie.
W obliczu finansowych problemów zarząd spółdzielni zwrócił się o pomoc do samorządu. Burmistrz Lidzbarka Andrzej Piątkowski potwierdził, że gmina starała się ratować zakład m.in. poprzez ulgi podatkowe.
— W latach 2024-2025 gmina udzielała wsparcia w formie ulg. W 2024 roku umorzyliśmy zaległości podatkowe wraz z odsetkami za kilka miesięcy, podobnie w 2025 roku. Niestety, mimo tych działań mleczarnia nie zdołała się podnieść — mówi burmistrz. — Ubolewam, że ta decyzja została podjęta, ale muszę ją uszanować.

Poważny problem

Dla pracowników decyzja oznacza dramatyczną zmianę. Ponad 20 osób (w tym także zatrudnieni na umowach czasowych) straciło źródło utrzymania. W małym mieście, takim jak Lidzbark Welski, to poważny problem społeczny.

— Ta mleczarnia to była nasza druga rodzina. Wielu z nas przepracowało tutaj całe życie. Trudno pogodzić się z tym, że wszystko nagle się kończy — mówi pani Monika, jedna z byłych pracownic zakładu.
— Szkoda, ale to rozumiemy. W tak małej firmie trzeba zużyć dużo prądu, wypłacić pensje i zapłacić rolnikom za mleko. A my i tak kupujemy masło, mleko i inne produkty w Biedronce. Jestem pewien, że gdyby przy zakładzie działał firmowy sklep, masło również byłoby droższe — prawdziwe, smaczne, ale droższe. To my, klienci, szukamy tanich produktów. Małe zakłady tego nie wytrzymują — dodaje Janusz Bazy.

Renoma nie pomoże

Eksperci podkreślają, że przypadek Lidzbarka nie jest odosobniony. W całej Polsce małe spółdzielnie mleczarskie zmagają się z rosnącymi kosztami produkcji, presją konkurencji i trudnościami w modernizacji zakładów. Duże podmioty są w stanie przetrwać dzięki skali działania, natomiast mniejsze — mimo lokalnej renomy — często nie mają wystarczającego kapitału, aby inwestować w nowe technologie i spełniać coraz ostrzejsze normy.
— Takie miejsca jak lidzbarska mleczarnia pokazują, że tracimy nie tylko miejsca pracy, ale także unikalne smaki i tradycje, których nie da się odtworzyć w wielkich zakładach – komentuje regionalista Robert Łukwiński.

Dziś drzwi mleczarni są zamknięte. Zakład, który przez ponad 100 lat dostarczał mieszkańcom Lidzbarka i okolic zdrowych, lokalnych produktów, przechodzi do historii. Dla wielu osób będzie to jednak niepełna historia, bo przerwana nie przez brak tradycji czy jakości, ale przez rynkowe realia, którym mały zakład nie zdołał sprostać.
red.